Obecna sytuacja kobiet w szkolnictwie wyższym oraz ich pozycja na wyższych szczeblach uczelnianej hierarchii to temat wiodący I Regionalnego Spotkania EWORA (Europejskiego Stowarzyszenia Rektorów Kobiet), które odbyło się w ramach „Perspektywy Women in Tech Summit 2018” w Warszawie. Uczestniczyło w nim ponad 25 rektorek i vice-rektorek z polskich oraz zagranicznych uczelni.
Europejskie Stowarzyszenie Rektorów Kobiet (EWORA) jest międzynarodowym stowarzyszeniem non-profit założonym w Brukseli na mocy belgijskiej ustawy w grudniu 2015 r. Przewodnicząca EWORA, prof. Gulsun Saglamer opowiedziała podczas warszawskiego spotkania o misji i działaniach stowarzyszenia, które powstało w celu promowania roli kobiet na kierowniczych stanowiskach w sektorze akademickim oraz propagowania równości płci w szkolnictwie wyższym. Zadaniem EWORA jest m.in. budowanie strategii umożliwiającej kobietom m.in. pełnienie kierowniczej roli na uczelniach, zwiększenie liczby kobiet reprezentujących instytucje badawcze, stworzenie sieci kobiet - rektorek na skalę europejską służącej transferowi wiedzy i doświadczenia wśród liderek w środowisku akademickim.
- Bardzo ważne jest zapewnienie zrównoważonego uczestnictwa kobiet i mężczyzn na wysokich stanowiskach w szkolnictwie wyższym - podkreśliła w swoim wystąpieniu prof. Saglamer. - To wciąż nierozwiązany problem, który wymaga podjęcia aktywnych działań w całym środowisku - dodała. Obecny na spotkaniu przewodniczący European University Association (EUA) Rolf Tarrach ocenił, że pozycja kobiet w środowisku akademickim jest z roku na rok coraz lepsza, ale wciąż mało satysfakcjonująca. - Są wciąż takie obszary, jak STEM, czy przywództwo, gdzie ta poprawa następuje bardzo powoli. Musimy to zmienić, powiedział. Jego zdaniem wysoka pozycja kobiet to wizytówka nowoczesnej uczelni. Odzwierciedla jej otwarte podejście i jednocześnie świadczy o jej sile.
W trakcie spotkania odbył się panel pod przewodnictwem wiceprzewodniczącej EWORA, prof. Kristy Varantoli. Udział w nim wzięła prof. Madina Sabyrova, vice-rektor ds. kształcenia z International Humanitarian Technical University w Kazachstanie, prof. Jadwiga Turło, prorektor ds. nauki i transferu technologii z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego oraz dr Arti Agrawal z University of Technology Sydney w Australii.
Prof. Sabyrova przedstawiła dane, z których wynika, że udział kobiet przyjętych na studia w 2016 roku w Kazachstanie był nieco wyższy niż mężczyzn. Wyniósł on ponad 57%. Jednak ta przewaga nie dotyczyła STEM. - Na kierunkach technologicznych studiowało dwa razy więcej mężczyzn niż kobiet w przeciwieństwie do nauk humanistycznych czy medycznych - poinformowała. – Natomiast liczba mężczyzn ogółem na stanowiskach profesorskich znacząco przewyższała liczbę kobiet. Podczas gdy 972 kobiety miały tytuł profesora, mężczyzn profesorów było aż 1892. Więcej było również mężczyzn z tytułem doktora (2520) niż kobiet (1488). W 2016 roku jedynie ponad 12% kobiet zajmowało stanowiska kierownicze w środowisku akademickim (funkcje te pełniło aż 87% mężczyzn).
Jak twierdzi dr Arti Agrawal, w Australii sytuacja dotycząca przywództwa, szczególnie w obszarze STEM, jest podobna, jak w Kazachstanie, ale jednak różnice procentowe są znacznie mniejsze. Przykładowo, mężczyzn z tytułem doktora jest ponad 50%, natomiast kobiet ponad 40%. By zmniejszyć te różnice, powołany został pilotażowy program Athena SWAN. Przystąpiły do niego 32 instytucje, w tym 25 uczelni - Jego celem jest między innymi propagowanie równości, różnorodności, śledzenie ścieżek kariery z uwzględnieniem gender. Skoncentrowany jest on na transparentności i konkretnych osiągnięciach. Zakłada zaangażowanie zarówno studentów, pracowników instytucji, jak i kierownictwa – mówiła dr Agrawal.
Polskie uczelnie borykają się z podobnym problemem, jak zaznaczyła prof. Jadwiga Turło. - Za mało jest kobiet liderek również na uczelniach medycznych - zaznaczyła. Przedstawicielki polskich uczelni nie kryły, że ważne jest, aby młode studentki czy absolwentki uwierzyły, że droga do przywództwa nie jest równoznaczna z wyrzeczeniami z sferze prywatnej, czy skazana jest na niepowodzenie. Wiele z nich właśnie dlatego rezygnuje z tej ścieżki kariery.
Spotkanie udowodniło, że wciąż pozostaje wiele do zrobienia w zakresie poprawy sytuacji kobiet nie tylko w zakresie przywództwa w środowisku akademickim, ale także w obszarze STEM. Bo ta jest podobna zarówno w krajach Europy, Azji, jak i na Antypodach. Zachęta młodych dziewcząt do studiowania zwłaszcza na kierunkach IT i Tech, wspieranie ich dalszej ścieżki kariery w środowisku akademickim po ukończeniu studiów, tworzenie programów opierających się na konkretnej pomocy, to metody zwiększenia ich roli w świecie nauki. O nich, a także o najlepszych praktykach w zakresie przywództwa kobiet w środowisku akademickim będzie mowa na 6. Europejskiej Konferencji Kobiet Rektorek, zorganizowanej przez EWORA, która odbędzie się w maju 2019 roku
