Kiedy w maju 2005 roku Zgromadzenie Plenarne KRASP podjęło decyzję o uruchomieniu - wspólnie z Fundacją Edukacyjną „Perspektywy" - programu Study in Poland mającego na celu promocję polskich uczelni za granicą i zachęcanie obcokrajowców do studiowania w Polsce, w naszym kraju kształciło się 8829 studentów zagranicznych. W roku akad. 2020/21 było ich już 84689.
W roku akad. 2020/21 było ich już 84689. Ten 10-krotny wzrost odzwierciedla skalę wysiłku polskich uczelni, ich partnerów społecznych oraz służb dyplomatyczno-konsularnych w budowaniu brandu polskiego szkolnictwa wyższego za granicą.
Podsumowując 17 lat realizacji programu należy zauważyć, że jego inicjatorzy trafnie odczytali wyzwania internacjonalizacji stojące przed szkolnictwem wyższym i dalekowzrocznie sformułowali założenia programu. Mariaż KRASP i Fundacji Edukacyjnej "Perspektywy" był konsekwencją wejścia Polski do Unii Europejskiej. Pilna stała się wówczas potrzeba skoordynowania działań polskich uczelni za granicą. A ponieważ nie udało się uzyskać poparcia dla tej idei w ówczesnym Ministerstwie Edukacji Narodowej i Sportu, postanowiono działać wspólnie. Zwłaszcza, że KRASP miał już swoje doświadczenia (wydał informator "How to study in Poland in English Language"), a Perspektywy zorganizowały wcześniej kilka udanych prezentacji polskich uczelni za granicą.
Pierwszy rok prowadzenia programu (2005/06) wykazał, że wprawdzie koordynacja działań sama w sobie daje efekty, ale jednocześnie uniemożliwia planowanie z niezbędnym kilkuletnim wyprzedzeniem. Dlatego w czerwcu 2007 pomiędzy KRASP a Fundacją Edukacyjną "Perspektywy" podpisano "Porozumienie o ustanowienia partnerstwa strategicznego" w zakresie zagranicznej promocji polskich uczelni. Postawiono wyraźne cele, ustalono zasady (uczelnie mają autonomię w przystępowaniu do programu), a nadzór nad realizacją programu powierzono Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej KRASP.
Dla Study in Poland przyjęty został sprawdzony w innych krajach model tzw. agency consortium, w którym uczelnie powierzają część swoich działań niezależnej organizacji pozarządowej, działającej na zasadzie non-profit i cieszącej się zaufaniem partnerów. Stabilna przez te wszystkie lata liczba uczestników programu (50-60 uczelni) potwierdza sens i celowość podjętych działań. Warto też zwrócić uwagę na dwa elementy:
- Study in Poland to pierwszy w historii polskiego szkolnictwa wyższego zorganizowany wysiłek mający na celu skoordynowanie działań uczelni oraz podmiotów państwowych, samorządowych i pozarządowych na rzecz szerokiego umiędzynarodowienia studiów w Polsce i promocji polskich uczelni za granicą.
- Program Study in Poland to obecnie uznana marka, znana w Polsce, ale zarazem rozpoznawana na świecie, m.in. poprzez mocną obecność w Internecie i wspólne uczestnictwo najlepszych polskich uczelni i Fundacji "Perspektywy" w kluczowych międzynarodowych wydarzeniach edukacyjnych.
Siłą programu jest jego integralny związek z KRASP i uczelniami akademickimi w Polsce. Do sukcesu wielki wkład wnieśli kolejni przewodniczący konferencji: Franciszek Ziejka, Tadeusz Luty, Katarzyna Chałasińska-Macukow, Wiesław Banyś, Jan Szmidt i Arkadiusz Mężyk oraz odpowiadający w kolejnych kadencjach KRASP za sprawy międzynarodowej: Karol Musioł, Włodzimierz Nykiel, Marek Tukiendorf i Jerzy Lis, dbający o to, aby kwestie umiędzynarodowienia i Study in Poland miały właściwe miejsce w działaniach KRASP. Wspólnie też lobbowaliśmy za powołaniem państwowej instytucji - ostatecznie otrzymała nazwę Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej - bez której środków nie byłoby możliwe umiędzynarodowienie polskiej nauki, bo tak widzieliśmy zawsze główne zadanie NAWA.
Study in Poland posiada stałe miejsce w polskim szkolnictwie wyższym. W ciągu 17 lat zorganizowano w jego ramach ponad 420 wydarzeń w kraju i za granicą, mających na celu promocję polskiego szkolnictwa wyższego i zachęcanie obcokrajowców do studiowania w Polsce. Zidentyfikowano 9 krajów posiadających dla nas kluczowe znaczenie rekrutacyjne. Są to: Ukraina, Białoruś, Indie, Turcja, Kazachstan, Azerbejdżan, Uzbekistan, Gruzja i Armenia. Promocja skoncentrowana na tych krajach dała efekty: o ile w roku 2015/16 z krajów tych pochodziło 60 procent ogółu obcokrajowców studiujących w Polsce, to cztery lata później odsetek ten wzrósł do ponad 70 procent!
Paleta działań przeprowadzonych w latach 2005-22 w ramach “SiP” jest szeroka. M.in. zorganizowano 15 dorocznych konferencji „Studenci zagraniczni w Polsce” z udziałem kluczowych partnerów umiędzynarodowienia polskiego szkolnictwa wyższego, połączonych każdorazowo z posiedzeniem Prezydium KRASP. Podczas tych konferencji 5-krotnie już honorowano Nagrodą „Gwiazdy Umiędzynarodowienia – Internationalization Stars” osoby najbardziej zasłużone dla internacjonalizacji. Przeprowadzono również – pod patronatem Przewodniczącego KRASP - finały 12 edycji konkursu INTERSTUDENT na najlepszego studenta zagranicznego w Polsce.
Corocznie organizowano narady konsultacyjne uczelni uczestniczących w programie „SiP” i szkolenia w ramach „Akademii Internacjonalizacji”. Wydano dwa tomy z serii „Czas internacjonalizacji”, a także 15 edycji wysokonakładowego informatora o ofercie uczelni Study in Poland (po angielsku i po rosyjsku). Od 2011 roku publikowany jest corocznie raport statystyczno-informacyjny “Studenci zagraniczni w Polsce”, który stał się podstawowym źródłem wiedzy o umiędzynarodowieniu. Stale rozwija się portal informacyjny „studyinpoland.pl” oraz profile w mediach społecznościowych. Między innymi dzięki skoordynowanym wysiłkom KRASP i „Perspektyw” współczynnik umiędzynarodowienia zwiększył się od 0,52 proc. w roku 2005/06 do 6,97 proc. w 2020/21 (sprzyjał temu również spadek ogólnej liczby studentów).
Pandemia postawiła przed Study in Poland nowe wyzwania. Nastąpiło przejście na działania promocyjne online połączone ze wsparciem analitycznym uczelni w obszarze umiędzynarodowienia. Dwa raporty „Internacjonalizacja w czasach pandemii”, webinaria nt. umiędzynarodowienia oraz budowa międzynarodowej reputacji uczelni w tych trudnych czasach to przykłady takich działań.
Co dalej? Z analiz przeprowadzonych przez "Perspektywy" i autoryzowanych przez MNiSW wynika, że dla prawidłowego rozwoju szkolnictwa wyższego potrzebnych jest w Polsce co najmniej 100 tys. studentów obcokrajowców. Z powodu pandemii i wojny w Ukrainie osiągnięcie tego celu się wydłuży, ale nie stracił on aktualności. Osiągnięcie go wymaga udziału i skoncentrowanego wysiłku wszystkich partnerów umiędzynarodowienia: zainteresowanych resortów (szkolnictwa wyższego, spraw zagranicznych, spraw wewnętrznych i resortów gospodarczych), uczelni i konferencji rektorów oraz organizacji pozarządowych wspierających edukację. Pracy nikomu nie zabraknie!
Waldemar Siwiński