Gwiazda Nauczania - laureat 2022
Janusz Szmyd
Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie
Realizuje wiele grantów badawczych, jest autorem ponad 270 prac naukowych. Doktor honoris causa Shibaura Institute of Technology (Tokio). Od 2018 prezydent EUROTHERM Committee, wiceprzewodniczący Komisji Zagrożeń Cywilizacyjnych PAU, członek Komitetu Termodynamiki i Spalania PAN oraz członek the Assembly of World Conferences on Experimental Heat Transfer, Fluid Mechanics and Thermodynamics. Na AGH pełni funkcję koordynatora ds. współpracy z Japonią oraz kierownika studiów doktoranckich, w okresie 2006-2020 był kierownikiem Katedry Podstawowych Problemów Energetyki. Promotor 6 bilateralnych doktoratów, wypromował 3 habilitantów oraz 14 doktorów. Opracował program studiów międzynarodowego kierunku kształcenia Energy and Environmental Engineering (realizowany wspólnie przez AGH i Shibaura Institute of Technology).
W Polsce mamy bardzo utalentowaną młodzież, dlatego wróciłem do kraju z zamiarem dawania szansy kolejnym rocznikom, by studenci korzystali na współpracy z uczelniami japońskimi i wyjeżdżali. Dzięki temu mogą zobaczyć inny system pracy naukowej, inny stosunek społeczny do wiedzy, do współdziałania w zespołach – mówi prof. dr hab. inż. Janusz Szmyd, uhonorowany nagrodą Teaching Star 2022.
Kiedy mowa o internacjonalizacji polskich uczelni, często wskazywanym problemem jest wciąż stosunkowo mała oferta kierunków i zajęć, z których skorzystać mogliby studenci zagraniczni i na której fundamencie można by budować międzynarodową wymianę studentów oraz szeroką współpracę szkół w zakresie dydaktyki. Dlatego trudno przecenić rolę takich osób jak prof. Janusz Szmyd, który na bazie własnych kontaktów i nawiązanej jeszcze w latach 80. XX w. współpracy z uczelniami japońskimi zbudował imponującą dziś listę programów kształcenia wspólnie realizowanych przez AGH i najlepsze szkoły wyższe z Kraju Kwitnącej Wiśni. Wśród tych programów dość wymienić: polsko-japońską szkołę zimową energetyki w Krakowie i szkołę letnią energetyki w Tokio (program realizowany od 2014 r. we współpracy z Shibaura Institute of Technology – SIT), umowę o prowadzeniu bilateralnych doktoratów (program realizowany od 2010 r. we współpracy z SIT), a ostatnio realizację Międzynarodowej Wirtualnej Szkoły w AGH (intensywny międzynarodowy program kształcenia opracowany i wdrażany wspólnie z SIT) oraz opracowanie programu nowego międzynarodowego kierunku Energy and Environmental Engineering, na którym kształcenie ma się odbywać w systemie podwójnego dyplomowania w zakresie studiów 2. stopnia (umowa została podpisana w czerwcu 2021). A przecież w efekcie podejmowanych przez prof. Szmyda wysiłków AGH podpisała także umowy dydaktyczno-badawcze z innymi uczelniami japońskimi (np. Kyoto University, The University of Tokyo, Kyushu University), profesor dołożył też swoją cegiełkę do współpracy z uczelniami z innych krajów świata (np. Korea Południowa, Niemcy, Królestwo Niderlandów, Szwajcaria).
Pytany o osobiste motywacje prowadzonej od kilkudziesięciu lat tak intensywnie współpracy z Japonią i wysiłków podejmowanych na rzecz wspólnych polsko-japońskich programów kształcenia, prof. Szmyd opowiada: – Zainspirowało mnie to, że Japonia to kraj wiedzy, wiedzę (a co za tym idzie: nauczycieli, profesorów) darzy się tam ogromnym szacunkiem, bo powszechna jest świadomość, że to właśnie wiedza stanowi gwarant powodzenia, tak osobistego, jak i sukcesu całego kraju, gdyż w przyszłości tylko społeczeństwa oparte na wiedzy będą decydować o kształcie świata.
Prof. Szmyd podkreśla, jak istotne w procesie kształcenia może być zetknięcie się studenta z innym modelem pracy naukowej, innym podejściem do roli zespołowych wysiłków w osiąganym ostatecznie sukcesie. – Polscy studenci to bardzo utalentowana młodzież, dlatego chciałbym, by jak najwięcej z nich zapoznało się z innym niż w Polsce systemem pracy akademickiej. I dalej prof. Szmyd wyjaśnia, jakie doświadczenia wyniesione z pobytu na japońskich uczelniach mogą być dla Polaków inspirujące: praca zespołowa, do której pod okiem jednego profesora włączeni są i studenci przygotowujący pracę inżynierską, i magistranci, i doktoranci. Przez to, że już ostatni semestr studiów inżynierskich spędza się w całości w laboratorium i tacy studenci są mocno zintegrowani z całą grupą badawczą, to znaczy de facto razem z magistrantami i doktorantami opracowują wspólny temat badawczy, to ci przyszli inżynierowie uczą się, że to właśnie praca zespołowa warunkuje rozwój, prowadzi do sukcesu, zyskują świadomość, jak dobre wyniki można uzyskać przy dobrze zorganizowanej współpracy wielu ludzi, i budzi to w nich szacunek do zbiorowego wysiłku.
Trochę tego zespołowego ducha studenci AGH mogą doświadczyć już w czasie zajęć w polsko-japońskiej szkole zimowej energetyki w Krakowie i szkole letniej energetyki w Tokio. Dwutygodniowe programy szkół opracowano pod okiem prof. Szmyda tak, że studenci w mieszanych grupach projektowych (formuła Project Base Learning) realizują wspólne zadania, które poprzedzają wykłady ogólne wygłaszane przez polskich i japońskich profesorów. Program szkół wzbogacają też elementy wiedzy o kulturze obu krajów (np. zwiedzanie zabytków, nauka kaligrafii, poznawanie różnych form muzycznych i teatralnych – opera, koncerty, teatr kabuki itp.). – Chodzi o to, by wykształcić inżynierów, którzy mieliby wiedzę pełniejszą niż tylko ta ograniczona do zagadnień kierunkowych, inżynierskich. W ten sposób chcemy ich też zachęcić do poznawania świata i odkrywania jego różnorodności – mówi prof. Szmyd.
Jak dodaje Teaching Star 2022, nie tylko Polacy z tych zajęć wychodzą z nowymi – pozanaukowymi – fascynacjami. Japońskich studentów oczarowywuje magiczna atmosfera Krakowa, jego bogata oferta kulturalna, a także fakt, że Polska jest stosunkowo bezpiecznym krajem. Dlatego również na bazie tych wzajemnych fascynacji umacniać można współpracę polskich i japońskich uczelni, np. w zakresie „poważniejszych” czy dłuższych już jej form – programu podwójnego dyplomowania w ramach studiów 2. stopnia na kierunku Energy and Environmental Engineering czy bilateralnych studiów doktoranckich, w ramach których studenci muszą spędzić na uczelni partnerskiej co najmniej 10 miesięcy.
Najlepszym dowodem na to, że nagroda Teaching Star 2022 trafia w odpowiednie ręce są słowa samego prof. Szmyda, który tak definiuje sukces zawodowy: – Największą radość i satysfakcję budzą we mnie sukcesy moich wychowanków, świadomość, jak wysokie pozycje zajmują, wiedza o osiąganych przez nich kolejnych stopniach kariery zawodowej czy naukowej. – Gwiazda Nauczania 2022 podsumowuje: – Cieszy mnie, że władze AGH przywiązują tak wielką wagę do współpracy międzynarodowej, bo wszystkie formy tej współpracy prowadzą do jednego celu: uzyskania przez AGH statusu uczelni globalnej i w rezultacie budują sukces nas wszystkich.